[M] O mojej muzyce

Patrzę na gitarę. Prosty instrument - wystarczy po niego sięgnąć, dostroić i można grać. Żadnej filozofii. Tak jak z przeszłością - też wszystko było prostsze, trawa zieleńsza, oranżada słodsza, a człowiek się tyle nie denerwował... Także jeśli chodzi o muzykę.

Kombatanckie początki

Muzyka od zawsze rywalizowała w mojej głowie z plastyką. Na równie amatorskim poziomie, ale jednak. I nie, nie grałem nigdy na gitarze - to znaczy, mam nawet dwie w domu i znam parę chwytów, ale to wszystko. Moim instrumentem były od zawsze "klawisze". Nie fortepian, tylko właśnie syntezator. Dla pewnej Yamahy porzuciłem naukę gry na akordeonie, dla innego syntezatora sprzedałem ukochane ośmiobitowe Atari.

I z tego, co pamiętam, na początku rzeczywiście było fajniej. Używałem prostej Yamahy PSS-780, która miała prościutki "zapamiętywacz" tego, co się grało (nie nazwę go sekwencerem, bo nie było żadnej edycji). Nagrałem w ten sposób pięć kaset z muzyką (hm, powiedzmy - i tak już tego nikt nie usłyszy). Potem dokupiłem (za cenę Atari) Yamahę MU-50 i sterowałem nią z poziomu PSS-780. Wszystko było proste i działało, a ja miałem mnóstwo czasu (czasy liceum). Tak nagrałem kolejną kasetę i czas było skomplikować sobie życie.

Była zima 1994, kiedy uzbierawszy fundusze i naciągnąwszy mocno ojcowski portfel dokupiłem szesnastobitowe Atari 1040STfm z monitorem i pirackim programem Cubase 3.01 oraz prościutką klawiaturę sterującą (już o pełnowymiarowych klawiszach, a nie "dziecięcych", jak w PSS-780). Dźwięk leciał nadal z MU-50, a ja uczyłem się metodą prób i błędów obsługi Cubase'a i jego narowów (a miał, miał ich trochę). Już nie wszystko było proste - żeby coś nagrać, trzeba było powłączać urządzenia, odpalić komputer, wczytać Cubase, potworzyć ścieżki w sekwencerze... Ale jakoś to ogarnąłem i chociaż czasem krew człowieka zalewała (np. gdy nie zgrały się wszystkie dane), to jakoś podczas wakacji powstała kolejna kaseta, a zarazem pierwsza płyta (bo akurat wchodziły do użytku nagrywarki CD), chyba najlepsza w mojej "karierze".

W następnym roku nagrałem nowy materiał na tym samym sprzęcie - miałem już wszystko pod kontrolą i eksperymentowałem z brzmieniem, przez co płyty nie da się dziś słuchać bez zgrzytania zębami. Ale na tym chwilowo muzyczne dokonania się zakończyły, bo w międzyczasie poszedłem na studia.

W pięknym roku 2000 moja kochana młodsza Siostra w nagrodę za świadectwo z paskiem dostała komputer PC, który całkiem przypadkiem stanął w moim pokoju z zamontowaną w środku niby-to-profesjonalną kartą muzyczną Guillemot MaxiSound 64. To były początki tzw. home recordingu, czyli przenoszenia studia nagraniowego do domu. Wcześniej, jeśli ktoś chciał podejść do produkcji muzycznej poważnie, to wynajmował studio, tam nagrywał, a w cenie (słonej!) dostawał reżysera dźwięku, który elegancko wszystko miksował i masterował, dzięki czemu całość trzymała przynajmniej techniczny poziom. Na przełomie wieków dzięki wzrostowi wydajności komputerów, każdy mógł studio założyć w domu, przeprowadzając produkcję od A do Z w swoim pokoju. Nic dziwnego chyba, że oczy zaświeciły mi się do takiej możliwości - stąd wspomniana karta muzyczna.

Z MaxiSound miałem jazdy jak po LSD. Najpierw okazało się, że sprzedawca przysłał mi wersję bez rozszerzonej pamięci, po miesiącu oczekiwania przysłał kartę z pamięcią, ale wadliwą. Ostatecznie sprzętu nie zdążyłem przetestować we wakacje i tylko podczas weekendów, kiedy wracałem do Rodziców, coś tam "rzeźbiłem". Opornie szło, bo szybko się okazało, że z pirackim Cubasem karta współpracowała średnio, lepiej z własnym oprogramowaniem, które jednak było dość niewygodne. Nie zliczę zawieszeń i awarii, które w tym czasie skutecznie zniechęcały do dalszego nagrywania. Jakoś dobrnąłem do końca płyty i dałem sobie spokój.

Jazda bez trzymanki

Studia, studia i po studiach - czas do pracy! Mieszkałem sam, wydawałem tylko na bilety autobusowe, czynsz i wyżywienie, więc szybko pojawił się pomysł, żeby zrobić sobie "prawdziwe studio". Korg 76LE był moim pierwszym zakupem internetowym (chociaż jeszcze internetu nie miałem w mieszkaniu, tylko na uczelni, gdzie ówcześnie pracowałem). Do tego doszedł już legalny Cubase i... kłopoty.

Zaczęło się niewinnie, bo od podłączenia instrumentu do komputera. No, nie da się. Korg nie miał USB, komputer - złącza MIDI. Kupiony kabelek z adapterem działał "tak sobie", czyli czasem tak, a czasem nie. Korg nie wszystko potrafił przesłać do komputera, więc jakaś większa edycja parametrów odpadała. Cubase nagrywał z lekkim opóźnieniem (tzw. latencją, wówczas jeszcze nie wiedziałem, że coś takiego istnieje) - walczyłem z tym długo, po czym się przyzwyczaiłem. Co gorsza, legalny Cubase za sprawą sprzętowego klucza licencyjnego sprawiał więcej problemów niż piracka kopia - a to nie zauważał, że klucz jest podpięty, a to twierdził, że licencja nieprawidłowa. Do tego żądał ciągłych aktualizacji (w tym sterowników do klucza). Wyobraźcie sobie - w głowie siedzi Wam świetna, wiekopomna kompozycja, włączacie sprzęt, a tu komunikat, że niestety, dziś nie pograsz, bo trzeba update sterownika klucza zrobić. A net tylko w pracy - nazajutrz zapominasz ściągnąć, potem ściągasz nie tę wersję. Zgroza. W takich warunkach nagrałem tylko kilka utworów, bo na więcej nie starczyło mi samozaparcia.

Obrażony nieco na ten cały złom, nabyłem szlachetny instrument Korg SP-250, czyli cyfrowe pianino. Bez ambicji, że będę coś na nim nagrywał czy komponował - bardziej chciałem się podszkolić w samej grze. Siadywałem więc po pracy, włączałem instrument i grałem - ech, jakie to było piękne i proste! Doszedłem nawet do tego, że kulawo potrafiłem zagrać preludium e-moll Chopina!

Po paru latach zmieniłem pracę i mieszkanie, doczekałem się Neostrady (tadam!) i znów ożyły muzyczne cknienia. W międzyczasie Korg jako duży i nieporęczny pojechał do Rodziców, a ja sprezentowałem sobie Rolanda Juno G i aktualizację do Cubase'a. Już pierwsze uruchomienie ustrojstwa dawało znać, żeby nie spodziewać się żadnej poprawy. Klucz licencyjny w tajemniczy sposób "sam się" wyczyścił. Zamiast grać, siadłem do pisania e-maila do supportu firmy Steinberg, żeby coś zrobili, bo przecież soft legalny, kasa wydana, a korzystać nie ma jak. Po paru dniach udało się licencję wgrać. Siadam, w głowie muzyczny zamęt, włączam nagrywanie... A tu okazuje się, że nic z tego. Cubase nie widzi Juno. Wgrywam sterowniki takie i owakie, szukam po forach, przestawiam, konfiguruję, wreszcie jest, działa! Teraz stworzę dzieło!

Nie, nie stworzyłem dzieła. Cubase nawet coś nagrywał, ale z kolei przesyłanie do Juno nie szło za dobrze. Coś szwankowało, coś się zacinało, coś zawieszało. Nie wierzyłem własnym oczom. Po paru miesiącach zrobiłem kolejne podejście i znów tylko problemy, bo już trzeba było instalować aktualizacje. Znów pisałem do supportu udowadniając, że ja to ja i że naprawdę program kupiłem, i chciałbym go nawet poużywać. Znów problem ze sterownikami do klucza...

Czasy współczesne

Opuściła mnie ostatnio wena fotograficzna, to myślę sobie: wrócę do muzyki, teraz na pewno jest lepiej, w końcu tyle lat minęło, postęp, standardy... Oczywiście, konieczne okazały się aktualizacje wszystkiego, czego używałem (tak, zgadnijcie, czy sterownik do klucza zadziałał od razu). Wypchaj się, Cubase! Zeźlony, przetestowałem najpierw Studio One, potem Reapera, żeby skończyć w FL Studio. Działa. Bez klucza. Za każdym razem.

Oczywiście w międzyczasie przestał działać Juno - Roland postanowił NIE wydawać sterownika do Windows 10, bo przecież po co dbać o własnych klientów. To oraz generalnie brak miejsca na fizyczne instrumenty skłoniły mnie do przejścia na instrumenty wirtualne, programowe. Plus taki, że wszystko siedzi w samym komputerze, brak problemów z kabelkami i połączeniami. Minus taki, że tym większą wagę mają sterowniki, a tu nie jest dobrze.

Powiem tak - samo doprowadzenie do stanu, gdy naciskam klawisz, a z komputera bezzwłocznie słychać dźwięk - okazało się tytaniczną pracą. Sterowniki MIDI, ASIO, karta dźwiękowa, wtyczki VST - weź, człowieku, ustaw to od razu poprawnie. W dodatku część wtyczek nie jest widziana przez oprogramowanie, część ma dziwne opóźnienia, a część stwarza problemy licencyjne - a to nie widzi licencji, a to się nie aktywowało, a to się aktywowało, ale w jakimś miejscu tego nie widzi... Ręce opadają, naprawdę.

Niedojda

To jedyne wytłumaczenie - jestem niedojdą. Przecież z tych programów korzystają setki, jeśli nie tysiące osób. I jakoś im się to udaje, no nie? Ale z drugiej strony, fora są pełne opisów problemów identycznych z tymi, z jakimi ja się spotykam - tylko rozwiązań nikt nie podaje. Dziwne to wszystko.

Tak czy inaczej, wszystko wskazuje na to, że za parę dni przejdzie mi chęć do muzykowania. Bo jak tu muzykować, gdy trudno jakieś dźwięki z kupy złomu wydobyć?

Może by jednak spróbować z gitarą?...

P.S. Gdyby ktoś pytał - dlaczego z uporem maniaka stosowałem Cubase? Cóż, przez długi czas był to standard i najlepsze oprogramowanie tego typu...